Czy sól może zwietrzeć?... - książka ks.Mateusza Florka
Treść
.
Czy sól może zwietrzeć?
„Sól, co nigdy nie wietrzeje. Cnoty św.Kingi” Książka ks.Mateusza Florka Arcybiskup Karol Wojtyła, wędrując milenijnym szlakiem przez diecezję tarnowską, 24 lipca 1966 r. uczestniczył w obchodach 1000-lecia Chrztu Polski, także w Starym Sączu. Wówczas to, w krótkim przemówieniu zauważył, że Kinga chodziła drogami, którymi wypadałoby chodzić jej ludowi, gdyż dla wszystkich była Matką. Podkreślił odwieczną prawdę, że Kinga od zawsze była dla ludzi przewodniczką w drodze do Ojca Niebieskiego. Trzydzieści trzy lata później, jako Jan Paweł II, na starosądeckich błoniach powiedział: „Święci nie przemijają. Kiedy wpatrujemy się w postać Kingi, budzi się zasadnicze pytanie: co uczyniło ją taką postacią, poniekąd nieprzemijającą? Co pozwoliło jej przetrwać na zawsze w pamięci Polaków, a w szczególności w pamięci Kościoła?” Książka „Sól, co nigdy nie wietrzeje. Cnoty św.Kingi” chce być jedną z wielu odpowiedzi na tak postawione pytanie. Kinga okazuje się kobietą ciągle aktualną, postacią nieprzemijającą. Przedmiotem rozważań uczyniono cnoty św.Kingi, które były darem dla niej od dobrego Boga. Skupiono uwagę na cnotach, które posiadała i pielęgnowała w swoim ziemskim życiu. Święta Kinga wyróżniała się głębokim przywiązaniem do Boga, Kościoła i bliźnich. Cnoty teologalne, kardynalne oraz rady ewangeliczne były dla św.Kingi czymś, bez czego nie można było podobać się Bogu, jak sama niejednokrotnie mówiła. Rezygnując z królewskiej korony, ozdobiła swą skroń diademem cnót, czyli habitualną zdolnością do permanentnego czynienia dobra. Praktykowaniu cnót zawdzięcza świętość i nieprzemijalność. Motywem powstania książki było także ukazanie aktualności życia i działalności Kingi w świecie współczesnym. Mimo upływu siedemset dwudziestu pięciu lat od jej śmierci, jest nadal bardzo czczoną świętą Kościoła katolickiego. Jak nie da się zliczyć wszystkich cnót i zasług Świętej, tak nie jest możliwe ogarnięcie przejawów kultu, gdyż jest ich bardzo wiele. Siedemnaście lat po kanonizacji, która dokonała się 16 czerwca 1999 r., Kinga została ogłoszona Patronką Starego Sącza. Dzieje miasta splatają się ściśle z dziejami klasztoru, który stał się ogólnokrajowym sanktuarium św.Kingi. Jan Paweł II orzekł, że „całe miasto zdaje się być jej sanktuarium”. Książka opiera się głównie na przesłankach hagiograficznych, a czasami wręcz legendarnych. Trzeba jednak pamiętać, iż powstałe legendy czy opowiadania, są przejawem głębokiego kultu Świętej. Teksty hagiograficzne są dla czytelników przekonującym dowodem, iż kult św. Kingi był od zawsze mocny i żywy. W pracy zostały wykorzystane teksty źródłowe, takie jak: Positio super virtutibus Beate Cunegundis - dokument Kongregacji do Spraw Świętych o numerze 1827 z roku 1996, nadający pracy zasadniczy korpus, który jest zbliżony do korpusu dokumentu kanonizacyjnego. Ponad tysiącstronicowy dokument zbiera fakty i świadectwa kultu Kingi na przestrzeni wieków. Positio super virtutibus jest swoistego rodzaju rozprawą na temat cnót, co dosłownie oznacza łacińska nazwa. W dokumencie kanonizacyjnym zostały zebrane cnoty Kingi i ukazane w stopniu heroicznym. Warto w tym miejscu przytoczyć kilka wybranych: de heroica fide, de heroica spe, de heroica caritate, de heroica iustitia, de heroica temperantia, de heroica fortitudine, de heroice providentia i wiele innych, które praktykowała Kinga. Dokumentacja kanonizacyjna pomogła wyodrębnić trzy zasadnicze trzony obecnego opracowania, którymi są: cnoty teologalne, cnoty kardynalne i rady ewangeliczne. Dokumentacja kanonizacyjna z 1992 roku opiera się w dużej mierze na dokumentacji beatyfikacyjnej Servae Dei Cunegundi, wydanej w Rzymie w 1690 roku. Kinga na przestrzeni wieków cieszyła się zatem tym samym, żywym kultem, o którym świadczą ponadczasowe świadectwa zawarte w udostępnionych przez Siostry Klaryski archiwalnych dokumentach. Dużą pomocą w podejmowanych badaniach okazał się pierwszy, skrupulatnie sporządzony, życiorys Kingi przez ks.Ludwika Kowalskiego przy pomocy historyka Stanisława Fischera. Praca sporządzona przed II wojną światową ukazała się drukiem dopiero po pięćdziesięciu latach od powstania, mimo iż wielokrotnie przepisywano tekst na maszynie. Dzięki uprzejmości Sióstr Klarysek ze Starego Sącza w pracy można było skonfrontować tekst wydany w 1992 roku w Tarnowie z maszynopisem znajdującym się w archiwum Klasztoru. Niezbędną pomocą stał się tekst opracowania, nieznanego autorstwa, zatytułowany Żywotopisarze, również znajdujący się w klasztornym archiwum. Dokument ten przedstawia wyniki badań nad najstarszym żywotem Kingi, spisanym przez Jana Długosza, który przetłumaczony i wydany drukiem często jest przywoływany w niniejszej pracy. Dokument Żywotopisarze, na podstawie najstarszego życiorysu Kingi, przedstawia następujące cnoty heroiczne: wiarę, nadzieję, miłość, roztropność, sprawiedliwość, wstrzemięźliwość, męstwo, czystość, ubóstwo, posłuszeństwo, pokorę, czyli wszystkie, o których mowa w prezentowanej pracy. Novum pracy może stanowić komentarz teologiczny każdej z cnót i oczyszczenie z naleciałości hagiografii średniowiecznej. O cnotach bowiem pisano, ale bez odniesień do Magisterium Kościoła. Cennym wkładem, w powstanie niniejszego opracowania są, znajdujące się w archiwum klasztoru Panien Klarysek w Starym Sączu „Zeznania ks.prof.Bolesława Przybyszewskiego o cnotach błogosławionej Kingi” z dnia 28 lipca 1991, w których świadek stwierdza: „Oświadczam, że wszystko, co wyżej zeznałem jest zgodne z moim wewnętrznym przekonaniem. Opisałem fakty bądź z własnej obserwacji, bądź ze słyszenia, z własnego studium lub widzenia wiarygodnych osób. Wyraziłem też różne opinie na podstawie własnego rozeznania. W relacji kierowałem się prawdą. Potwierdzam to przysięgą i własnoręcznym podpisem. Tak mi dopomóż Bóg i Jego Ewangelia”. Badania ks. B. Przybyszewskiego przyczyniły się w znacznej mierze do powstania dokumentu kanonizacyjnego. Niezastąpioną pomocą w opracowywaniu tematu były także liczne publikacje zarówno naukowe, jak i popularnonaukowe, dotyczące życia i działalności św.Kingi, zarówno przed, jak i po jej kanonizacji. Warto wspomnieć autorów, z których najczęściej korzystano. Są nimi: o.Izydor Borkiewicz, o.Cecylian Niezgoda, ks.Ryszard Banach, ks.Kazimierz Szwarga, s.Immakulata, s.Maria Helena Witkowska, p.Danuta Sułkowska i inni. Wątki historyczne zawarte w przedstawianej pracy zostały skonfrontowane z pracą p. Danuty Zygmunt „Historia parafii pw. św.Elżbiety w Starym Sączu od XIII w. do 1786 r.”, obronioną na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie w 2009 roku. Na uwagę zasługuje fakt, iż w prezentowanej pracy korzystano także z tekstów licznych homilii biskupów diecezjalnych i innych hierarchów Kościoła, drukowanych w diecezjalnym kwartalniku Currenda. Dużą pomocą okazały się artykuły zawarte w czasopiśmie Z Grodu Kingi, wydawanym w parafii pw. św.Elżbiety w Starym Sączu, a szczególnie artykuły Matki Teresy Izworskiej, wieloletniej ksieni sądeckiego konwentu. Skorzystano również z opracowań monograficznych z dziedziny duchowości zakonnej, głównie franciszkańskiej oraz z pozycji dotyczących aretologii. Pewną trudność w redagowaniu pracy stanowiła aplikacja ideału świętości średniowiecznej, reprezentowanej przez św.Kingę, do obecnej teologii posoborowej XXI wieku i ukazanie tej postaci w nowym świetle teologicznym. Mimo upływu tylu lat od śmierci Kingi, okazuje się, iż taka aplikacja jest możliwa. Korpus pracy składa się z czterech rozdziałów. Rozdział pierwszy „Miejsce cnót w duchowości chrześcijańskiej” obejmuje: podstawy biblijne, współczesne nauczanie Kościoła i aretologiczną drogę do świętości. Rozdział ten pełni funkcję wprowadzającą do zasadniczego tematu pracy. W rozdziale drugim „Cnoty teologalne darem Boga dla św.Kingi” zostaje podjęta próba wykazania, że fundamentem życia Kingi była wiara, nadzieja i miłość. Rozdział trzeci „Cnoty kardynalne rozwijane w życiu św. Kingi” posiada cztery punkty. Każdy skupiony jest wokół poszczególnej cnoty kardynalnej: roztropności, sprawiedliwości, umiarkowania i męstwa. W rozdziale czwartym „Doskonałość chrześcijańska św.Kingi, jako praktyka cnót czystości, ubóstwa i posłuszeństwa”, uwaga jest skupiona na radach ewangelicznych, które były przez Kingę praktykowane nawet wtedy, gdy jeszcze nie była zakonnicą. W tematykę aretologiczną zostały włączone rady ewangeliczne, jako sposób na osiąganie doskonałości chrześcijańskiej. Zachęcam wszystkich do zapoznania się z książką „Sól, co nigdy nie wietrzeje”. Sól jest bardzo potrzebna w naszym codziennym życiu. Sól nadaje smaku zwykłej codzienności. Św.Kinga okazuje się taką właśnie solą, która od wieków nadaje wartości naszemu miastu. Winniśmy Jej za to wdzięczność. Korzystając z okazji bardzo serdecznie pragnę podziękować Jego Ekscelencji biskupowi Andrzejowi Jeżowi za słowo wstępne, które napisał do niniejszej publikacji, dziękuję ks. Infułatowi Adamowi Kokoszce za promowanie pracy magisterskiej, która umożliwiła wydanie książki i za słowo zachęty do podjęcia tego kroku, dziękuję ks. prof. Ryszardowi Banachowi za nieocenioną pomoc przy zbiorze materiałów do powstania tej pracy, dziękuje panu Andrzejowi Ramsowi za wykonanie zdjęć do powstałej książki, i na końcu, ale nie mniej serdecznie dziękuje Siostrom Klaryskom, na czele z Matką Edytą za modlitwę i wsparcie dobrym słowem. Ks. Mateusz Florek
„Sól, co nigdy nie wietrzeje. Cnoty św.Kingi” Książka ks.Mateusza Florka Arcybiskup Karol Wojtyła, wędrując milenijnym szlakiem przez diecezję tarnowską, 24 lipca 1966 r. uczestniczył w obchodach 1000-lecia Chrztu Polski, także w Starym Sączu. Wówczas to, w krótkim przemówieniu zauważył, że Kinga chodziła drogami, którymi wypadałoby chodzić jej ludowi, gdyż dla wszystkich była Matką. Podkreślił odwieczną prawdę, że Kinga od zawsze była dla ludzi przewodniczką w drodze do Ojca Niebieskiego. Trzydzieści trzy lata później, jako Jan Paweł II, na starosądeckich błoniach powiedział: „Święci nie przemijają. Kiedy wpatrujemy się w postać Kingi, budzi się zasadnicze pytanie: co uczyniło ją taką postacią, poniekąd nieprzemijającą? Co pozwoliło jej przetrwać na zawsze w pamięci Polaków, a w szczególności w pamięci Kościoła?” Książka „Sól, co nigdy nie wietrzeje. Cnoty św.Kingi” chce być jedną z wielu odpowiedzi na tak postawione pytanie. Kinga okazuje się kobietą ciągle aktualną, postacią nieprzemijającą. Przedmiotem rozważań uczyniono cnoty św.Kingi, które były darem dla niej od dobrego Boga. Skupiono uwagę na cnotach, które posiadała i pielęgnowała w swoim ziemskim życiu. Święta Kinga wyróżniała się głębokim przywiązaniem do Boga, Kościoła i bliźnich. Cnoty teologalne, kardynalne oraz rady ewangeliczne były dla św.Kingi czymś, bez czego nie można było podobać się Bogu, jak sama niejednokrotnie mówiła. Rezygnując z królewskiej korony, ozdobiła swą skroń diademem cnót, czyli habitualną zdolnością do permanentnego czynienia dobra. Praktykowaniu cnót zawdzięcza świętość i nieprzemijalność. Motywem powstania książki było także ukazanie aktualności życia i działalności Kingi w świecie współczesnym. Mimo upływu siedemset dwudziestu pięciu lat od jej śmierci, jest nadal bardzo czczoną świętą Kościoła katolickiego. Jak nie da się zliczyć wszystkich cnót i zasług Świętej, tak nie jest możliwe ogarnięcie przejawów kultu, gdyż jest ich bardzo wiele. Siedemnaście lat po kanonizacji, która dokonała się 16 czerwca 1999 r., Kinga została ogłoszona Patronką Starego Sącza. Dzieje miasta splatają się ściśle z dziejami klasztoru, który stał się ogólnokrajowym sanktuarium św.Kingi. Jan Paweł II orzekł, że „całe miasto zdaje się być jej sanktuarium”. Książka opiera się głównie na przesłankach hagiograficznych, a czasami wręcz legendarnych. Trzeba jednak pamiętać, iż powstałe legendy czy opowiadania, są przejawem głębokiego kultu Świętej. Teksty hagiograficzne są dla czytelników przekonującym dowodem, iż kult św. Kingi był od zawsze mocny i żywy. W pracy zostały wykorzystane teksty źródłowe, takie jak: Positio super virtutibus Beate Cunegundis - dokument Kongregacji do Spraw Świętych o numerze 1827 z roku 1996, nadający pracy zasadniczy korpus, który jest zbliżony do korpusu dokumentu kanonizacyjnego. Ponad tysiącstronicowy dokument zbiera fakty i świadectwa kultu Kingi na przestrzeni wieków. Positio super virtutibus jest swoistego rodzaju rozprawą na temat cnót, co dosłownie oznacza łacińska nazwa. W dokumencie kanonizacyjnym zostały zebrane cnoty Kingi i ukazane w stopniu heroicznym. Warto w tym miejscu przytoczyć kilka wybranych: de heroica fide, de heroica spe, de heroica caritate, de heroica iustitia, de heroica temperantia, de heroica fortitudine, de heroice providentia i wiele innych, które praktykowała Kinga. Dokumentacja kanonizacyjna pomogła wyodrębnić trzy zasadnicze trzony obecnego opracowania, którymi są: cnoty teologalne, cnoty kardynalne i rady ewangeliczne. Dokumentacja kanonizacyjna z 1992 roku opiera się w dużej mierze na dokumentacji beatyfikacyjnej Servae Dei Cunegundi, wydanej w Rzymie w 1690 roku. Kinga na przestrzeni wieków cieszyła się zatem tym samym, żywym kultem, o którym świadczą ponadczasowe świadectwa zawarte w udostępnionych przez Siostry Klaryski archiwalnych dokumentach. Dużą pomocą w podejmowanych badaniach okazał się pierwszy, skrupulatnie sporządzony, życiorys Kingi przez ks.Ludwika Kowalskiego przy pomocy historyka Stanisława Fischera. Praca sporządzona przed II wojną światową ukazała się drukiem dopiero po pięćdziesięciu latach od powstania, mimo iż wielokrotnie przepisywano tekst na maszynie. Dzięki uprzejmości Sióstr Klarysek ze Starego Sącza w pracy można było skonfrontować tekst wydany w 1992 roku w Tarnowie z maszynopisem znajdującym się w archiwum Klasztoru. Niezbędną pomocą stał się tekst opracowania, nieznanego autorstwa, zatytułowany Żywotopisarze, również znajdujący się w klasztornym archiwum. Dokument ten przedstawia wyniki badań nad najstarszym żywotem Kingi, spisanym przez Jana Długosza, który przetłumaczony i wydany drukiem często jest przywoływany w niniejszej pracy. Dokument Żywotopisarze, na podstawie najstarszego życiorysu Kingi, przedstawia następujące cnoty heroiczne: wiarę, nadzieję, miłość, roztropność, sprawiedliwość, wstrzemięźliwość, męstwo, czystość, ubóstwo, posłuszeństwo, pokorę, czyli wszystkie, o których mowa w prezentowanej pracy. Novum pracy może stanowić komentarz teologiczny każdej z cnót i oczyszczenie z naleciałości hagiografii średniowiecznej. O cnotach bowiem pisano, ale bez odniesień do Magisterium Kościoła. Cennym wkładem, w powstanie niniejszego opracowania są, znajdujące się w archiwum klasztoru Panien Klarysek w Starym Sączu „Zeznania ks.prof.Bolesława Przybyszewskiego o cnotach błogosławionej Kingi” z dnia 28 lipca 1991, w których świadek stwierdza: „Oświadczam, że wszystko, co wyżej zeznałem jest zgodne z moim wewnętrznym przekonaniem. Opisałem fakty bądź z własnej obserwacji, bądź ze słyszenia, z własnego studium lub widzenia wiarygodnych osób. Wyraziłem też różne opinie na podstawie własnego rozeznania. W relacji kierowałem się prawdą. Potwierdzam to przysięgą i własnoręcznym podpisem. Tak mi dopomóż Bóg i Jego Ewangelia”. Badania ks. B. Przybyszewskiego przyczyniły się w znacznej mierze do powstania dokumentu kanonizacyjnego. Niezastąpioną pomocą w opracowywaniu tematu były także liczne publikacje zarówno naukowe, jak i popularnonaukowe, dotyczące życia i działalności św.Kingi, zarówno przed, jak i po jej kanonizacji. Warto wspomnieć autorów, z których najczęściej korzystano. Są nimi: o.Izydor Borkiewicz, o.Cecylian Niezgoda, ks.Ryszard Banach, ks.Kazimierz Szwarga, s.Immakulata, s.Maria Helena Witkowska, p.Danuta Sułkowska i inni. Wątki historyczne zawarte w przedstawianej pracy zostały skonfrontowane z pracą p. Danuty Zygmunt „Historia parafii pw. św.Elżbiety w Starym Sączu od XIII w. do 1786 r.”, obronioną na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie w 2009 roku. Na uwagę zasługuje fakt, iż w prezentowanej pracy korzystano także z tekstów licznych homilii biskupów diecezjalnych i innych hierarchów Kościoła, drukowanych w diecezjalnym kwartalniku Currenda. Dużą pomocą okazały się artykuły zawarte w czasopiśmie Z Grodu Kingi, wydawanym w parafii pw. św.Elżbiety w Starym Sączu, a szczególnie artykuły Matki Teresy Izworskiej, wieloletniej ksieni sądeckiego konwentu. Skorzystano również z opracowań monograficznych z dziedziny duchowości zakonnej, głównie franciszkańskiej oraz z pozycji dotyczących aretologii. Pewną trudność w redagowaniu pracy stanowiła aplikacja ideału świętości średniowiecznej, reprezentowanej przez św.Kingę, do obecnej teologii posoborowej XXI wieku i ukazanie tej postaci w nowym świetle teologicznym. Mimo upływu tylu lat od śmierci Kingi, okazuje się, iż taka aplikacja jest możliwa. Korpus pracy składa się z czterech rozdziałów. Rozdział pierwszy „Miejsce cnót w duchowości chrześcijańskiej” obejmuje: podstawy biblijne, współczesne nauczanie Kościoła i aretologiczną drogę do świętości. Rozdział ten pełni funkcję wprowadzającą do zasadniczego tematu pracy. W rozdziale drugim „Cnoty teologalne darem Boga dla św.Kingi” zostaje podjęta próba wykazania, że fundamentem życia Kingi była wiara, nadzieja i miłość. Rozdział trzeci „Cnoty kardynalne rozwijane w życiu św. Kingi” posiada cztery punkty. Każdy skupiony jest wokół poszczególnej cnoty kardynalnej: roztropności, sprawiedliwości, umiarkowania i męstwa. W rozdziale czwartym „Doskonałość chrześcijańska św.Kingi, jako praktyka cnót czystości, ubóstwa i posłuszeństwa”, uwaga jest skupiona na radach ewangelicznych, które były przez Kingę praktykowane nawet wtedy, gdy jeszcze nie była zakonnicą. W tematykę aretologiczną zostały włączone rady ewangeliczne, jako sposób na osiąganie doskonałości chrześcijańskiej. Zachęcam wszystkich do zapoznania się z książką „Sól, co nigdy nie wietrzeje”. Sól jest bardzo potrzebna w naszym codziennym życiu. Sól nadaje smaku zwykłej codzienności. Św.Kinga okazuje się taką właśnie solą, która od wieków nadaje wartości naszemu miastu. Winniśmy Jej za to wdzięczność. Korzystając z okazji bardzo serdecznie pragnę podziękować Jego Ekscelencji biskupowi Andrzejowi Jeżowi za słowo wstępne, które napisał do niniejszej publikacji, dziękuję ks. Infułatowi Adamowi Kokoszce za promowanie pracy magisterskiej, która umożliwiła wydanie książki i za słowo zachęty do podjęcia tego kroku, dziękuję ks. prof. Ryszardowi Banachowi za nieocenioną pomoc przy zbiorze materiałów do powstania tej pracy, dziękuje panu Andrzejowi Ramsowi za wykonanie zdjęć do powstałej książki, i na końcu, ale nie mniej serdecznie dziękuje Siostrom Klaryskom, na czele z Matką Edytą za modlitwę i wsparcie dobrym słowem. Ks. Mateusz Florek