Ikona Zmartwychwstania
Treść
.
Ikona Zmartwychwstania
Gdyby Chrystus nie zmartwychwstał, próżna byłaby nasza wiara, próżne nasze przepowiadanie. Tak mówi św.Paweł. Ale Chrystus zmartwychwstał. Ewangelie ukazują wielu świadków zmartwychwstania: żołnierze pilnujący grobu, Chrystus ukazuje się Marii Magdalenie, uczniom idącym do Emaus, Apostołom w Wieczerniku, (bez Tomasza), drugi raz w Wieczerniku i specjalnie Tomaszowi, by sprawdził rany po gwoździach, nad jeziorem. Mówi św.Paweł: ukazał się w końcu więcej niż pięciuset braciom.
Pobożność i sztuka chrześcijańska usiłowała upamiętnić ten fakt na różny sposób. Malarstwo Zachodu usiłuje przedstawić Chrystusa wychodzącego z grobu, natomiast sztuka Wschodu przedstawia fakt zmartwychwstania w dwóch scenach. Pozostających w zgodności z Pismem Świętym: Kobiety - mironosice przy grobie (Mt 28, 1-8) i Zstąpienie Chrystusa do otchłani. Ta druga ikona, której temat ukształtował się w VIII wieku, nosi często nazwę Anastasis, to znaczy „Powstanie (z martwych)". Jej treść wiąże się z tradycją liturgiczną opracowaną w II wieku. Chrystus jaśniejący światłością ukazuje się na tej ikonie, jako Pan życia i kosmosu. Jest to zwycięzca otchłani i śmierci, ożywiany przez swoje bóstwo, a Jego chwalebne ciało promieniuje Bożymi energiami, które symbolizują złote promienie.
.
.
.
Boża moc jest podkreślona przez Jego powiewające szaty. „Światłość nieopisywalna", Jego cały byt głosi jutrzenkę nowego dnia. Rozbite bramy otchłani leżą w kształcie krzyża na piekle, a Chrystus stojąc na nich chwyta rękę Adama, który opuszcza ciemności śmierci. Trwanie „twarzą w twarz" pierwszego i Nowego Adama nabiera szczególnego znaczenia. Ikona łączy się z bizantyjską liturgią, stawiając mocny akcent na fakcie, że Zmartwychwstanie Chrystusa głosi Dobrą Nowinę wskrzeszenia wszystkich umarłych. Stąd wyraźny związek między postacią Chrystusa Zmartwychwstałego i Adama, który zdobywa swoje własne zmartwychwstanie. Wraz z Adamem cała ludzkość, jego dziedzictwo, jest przez niego pociągnięta. Wycieńczony, ponieważ powstał ze śmierci (z grzechu), Adam wpatruje się w swego Wyzwoliciela radosnym spojrzeniem. Wyciąga swoją wolną rękę w geście modlitewnym, pociągnięty ku swemu Bogu jak kwiat przez słońce. Również na pierwszym planie klęcząca Ewa podnosi wstydliwie ręce przykryte połą jej szaty. Za nią stoi często Mojżesz trzymający tablice przykazań, sprawiedliwi i głosiciele przyjścia Zbawiciela. Z lewej strony, ubrani w szaty królewskie, stoją Dawid i Salomon, pogrążeni w modlitwie, a za nimi prorocy i Jan Chrzciciel, posłany do otchłani z misją głoszenia zmarłym przyjścia Pana Życia. Gestem ręki wskazuje na Chrystusa, który często trzyma krzyż, narzędzie swego zwycięstwa. Gwoździe, rygle, gongi, sypią się do czarnej dziury piekła.
Cały Stary Testament przygotowywał na przyjście Chrystusa. Jego Wcielenie i Zmartwychwstanie są ostatecznym wypełnieniem Pisma, One objawiają Boga w sercu naszej historii i wszystko oświecają: „Przestań się lękać! Jam jest Pierwszy i Ostatni, i żyjący. Byłem umarły, a oto jestem żyjący na wieki wieków i mam klucze śmierci, i otchłani" (Ap 1, 17-18). Zmartwychwstanie Chrystusa zakłada śmierć starego człowieka, odrzucenie pierwotnego zła, które nas dręczy, a domaga się przyobleczenia w nowego, stworzonego w świętości i prawdzie. Zmartwychwstały Chrystus, może nas przeprowadzić (Pascha = przejście) z królestwa śmierci, którym są ciemności, do światłości, z grzechu do świętości.
Opracował ks.Paweł Tyrawski
na podst: M.Quenot, Ikona, Białystok 1997