Ostra Brama w Wilnie

.

      “Panno święta co Jasnej bronisz Częstochowy

       I w Ostrej świecisz Bramie”        A. Mickiewicz

.

Obok obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej, w Polsce największej czci doznawał obraz BM Miłosierdzia w Wilnie, w Ostrej Bramie. W średniowiecznym Wilnie był taki obyczaj, że we wnękach wież, nad bramą, umieszczano święte obrazy. Wilno pierwotnie miało pięć bram miejskich, w tym Brama Miednicka (od drogi prowadzącej do Miednik). Brama ta nazywała się też Ostrą, od nazwy części południowego przedmieścia, które nazywało się Ostry Koniec. Z tej liczby bram pozostała tylko Ostra Brama.

Obraz Matki Bożej Miłosiernej - Ostrobramskiej umieszczony został na bramie na początku XVII w. Słynący łaskami wizerunek Madonny namalowany został na deskach dębowych techniką temperową na podkładzie klejowo-kredowym. Obraz posiada wymiary 200 x 165 cm. Kto malował obraz - nie wiadomo. Niektórzy przypisują autorstwo Łukaszowi - artyście krakowskiemu, który namalował podobny obraz w 1624 r. dla kościoła Bożego Ciała w Krakowie. Obecnie postać Maryi zakrywa błyszcząca złotem sukienka. Widoczna jest tylko wyrazista twarz i skrzyżowane na piersiach dłonie. Pod metalową sukienką Ostrobramska Pani ubrana jest w czerwoną tunikę z podwiniętymi rękawami. Szyja okryta jest szalem, a głowa białą chustą. Całą postać Maryi okrywa zielonkawo-błękitny płaszcz luźno zarzucony na głowę i ramiona. Tło obrazu ma odcień brązu.

Wizerunek Matki Miłosiernej zasłonięty został srebrną, złoconą sukienką około 1671 r. Srebrzysty półksiężyc z wygrawerowanym napisem “Dzięki Tobie składam Matko Boska za wysłuchanie próśb moich i proszę Cię Matko Miłosierdzia zachowaj mnie w łasce” znajdujący się w dolnej części obrazu jest wotum z 1849 r. Na całą kompozycję wizerunku Pani Ostrobramskiej składają się dwie korony (nałożona jedna na drugą). Korony są ze złoconego srebra, jedna barokowa dla Królowej Niebios, druga rokokowa dla Królowej Polski.

Obraz Panny Świętej z Ostrej Bramy uroczyście był koronowany w dniu 2 lipca 1927 roku przez metropolitę warszawskiego kardynała Aleksandra Kakowskiego w obecności Józefa Piłsudskiego i Ignacego Mościckiego (do koronacji użyto nowych sporządzonych ze złota koron; korony te zaginęły w czasie II wojny światowej).

Obraz Matki Bożej Ostrobramskiej znajduje się w specjalnie wybudowanej kaplicy, znajdującej się w górnej części bramy. Pierwotnie powstaje kaplica drewniana, wzniesiona przez oo.karmelitów w 1671 r., a w 1722 r. murowana. Restauracji kaplicy dokonano w 1993 r. przed wizytą Jana Pawła II. Na Bramie pierwotnie znajdował się napis w języku polskim “Matko Miłosierdzia, pod Twoją obronę uciekamy się”, jednak w 1867 r. z polecenia Rosjan usunięto go, zamieniając na łaciński. Po odzyskaniu Wilna przez Polskę pierwotny napis przywrócono, znowu po 1946 roku ponownie go usunięto zastępując łacińskim. Wileńska-Ostrobramska ikona Matki Bożej (Wilenskaja-Ostrobramskaja Ikona Bożijej Matieri) należy do ikon darzonych czcią zarówno przez prawosławnych jak i rzymskich katolików. Na początku XVII w. wicekanclerz Stefan Pac zbudował przy kaplicy klasztor katolicki i przekazał go karmelitom. W ich ręce przeszła też Wileńska-Ostrobramska ikona Matki Bożej i znajduje się tam do dzisiaj.

Opracował na podst. relacji internetowych ks.Tyrawski