Centrum Kultury i Sztuki im.Ady Sari

.

Już w jubileuszowym 2007 r. małopolski samorząd w urodzinowym prezencie na 750-lecie lokacji Starego Sącza przyznał miastu jeden milion złotych na remont i rozbudowę zabytkowego budynku “Sokoła”.

Podpisanie porozumienia w sprawie wspólnego finansowania modernizacji tego obiektu z funduszy Unii Europejskiej, przez wicemarszałka województwa małopolskiego Leszka Zegzdę i burmistrza Mariana Cyconia otworzyło nowy etap w realizacji tej wielkiej, wspaniałej inwestycji.

Wizualizację tego projektu mieszkańcy miasta i turyści mogli już oglądać na starosądeckim deptaku przy ul.Kazimierza Wielkiego w lipcu i sierpniu minionego roku, a także podczas noworocznego koncertu w Gimnazjum.

- “Mam nadzieję, że po rozbudowie i modernizacji starosądecki “Sokół” w niczym nie będzie ustępował temu w Nowym Sączu” - powiedział Leszek Zegzda.

Podjęcie przez samorząd woj.małopolskiego i Starego Sącza tego historycznego zadania, wycenionego na około 10 mln złotych, daje pewność, iż budynek Towarzystwa Gimnastycznego “Sokół” już wkrótce otworzy swoje gościnne podwoje.

.

.

Już we wrześniowym numerze “Z Grodu Kingi” pytaliśmy p.Burmistrza “A co z budynkiem “Sokoła”?” - stwierdzając równocześnie, iż: “Nazwanie tak pięknej sali imieniem światowej sławy, wielkiej polskiej śpiewaczki operowej Ady Sari - córki starosądeckiego burmistrza Edwarda Szayera, byłoby kolejnym wielkim wydarzeniem w dziejach miasta i zapewne ściągnęłoby do nas wielkich wykonawców a jednocześnie uczciłoby pamięć tego wielkiego pedagoga, człowieka wielkiej skromności i kultury.”

Teraz należy przytoczyć historię tego obiektu i ludzi, którzy ją tworzyli.

W 1889 roku przeniósł się z Wadowic do Starego Sącza wraz z rodziną - Edward Szayer - ojciec Jadwigi Szayerówny (Ady Sari)

20 października tegoż roku otworzył w mieście przy ul.Sobieskiego kancelarię adwokacką. Wówczas w Starym Sączu był Sąd Grodzki i więzienie (w budynku po klasztorze oo.Franciszkanów - skasowanym w 1846 r.).

Doktor praw Edward Szayer (absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego) w czasie swego 46 letniego pobytu w Starym Sączu był bardzo zaangażowany w pracę społeczną i działalność samorządową. Przez 45 lat bez przerwy był radnym miejskim. W 1919 r. został burmistrzem Starego Sącza i pełnił tę funkcję przez 17 lat (1919-1936). Zakładał i prowadził wiele publicznych instytucji i towarzystw. Będąc członkiem nowosądeckiego Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego “Sokół” był inicjatorem i współzałożycielem (wraz ze starosądeckim aptekarzem Julianem Fijałkowskim) gniazda sokolnego w Starym Sączu.

Do mieszkańców miasta działacze ci wystosowali zaproszenie na zebranie założycielskie Towarzystwa. Odbyło się ono 15 czerwca 1893 r. Wzięło w nim udział 30 osób. Wkrótce zaczęto myśleć o własnej siedzibie, a po przekazaniu przez Radę Miejską gruntu pod budynek przy ul.Stefana Batorego, sądecki architekt Zenon Remi bezpłatnie wykonał plany i 15 maja 1907 roku poświęcono kamień węgielny pod budowę. Jesienią budynek był gotowy w stanie surowym. 11 stycznia 1908 r. odbyło się Walne Zgromadzenie Towarzystwa Gimnastycznego “Sokół” w Starym Sączu, na którym podsumowano działalność w minionym roku.

W 1928 r. dr Edward Szayer odznaczony został przez Prezydenta RP Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Polonia Restituta a Rada Miasta Starego Sącza nadała mu honorowe obywatelstwo. Jako adwokat pracował w Starym Sączu do 31 października 1935 r., po czym ze względu na stan zdrowia wycofał się z pracy zawodowej i społecznej, i wraz z żoną przeprowadził się do Krakowa. Tam zmarł 24 marca 1940 r. a pochowany został w rodzinnym grobowcu w Starym Sączu.

Po stu latach rozpoczął się remont tego cennego dla miasta budynku, w którym po II wojnie światowej mieściło się kino “Poprad”. Obecnie wchodzi on w skład Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury.

Plan rozbudowy i przebudowy pod przyszłe Centrum Kultury i Sztuki im.Ady Sari przygotował Janusz Loesch (główny projektant rozbudowy nowosądeckiego budynku “Sokoła”) wraz z synami Przemysławem i Konradem. Budynek będzie miał powierzchnię ponad 1770 m² (o 1000 większą niż dotychczas). Będzie mieścił dużą scenę, na której będzie mogło występować 80 osób, orkiestron i widownię z balkonami na 335 osób, duże zaplecze sceniczne, garderoby, sale prób, pomieszczenia techniczne, biurowe, sanitariaty i szatnie. Do budynku prowadzić będzie również podjazd - pochylnia dla osób niepełnosprawnych, a obok niego znajdą się miejsca parkingowe.

Dzięki inwencji i inicjatywie burmistrza Edwarda Szayera i jego następcy burmistrza “odnowiciela” Mariana Cyconia trwać będzie nadal w Starym Sączu, dla następnych pokoleń instytucja kultury i sztuki.

Jolanta Czech