Refleksje na Wielki Post

.

Jakie są zasadnicze motywy tego wyjątkowego czasu w życiu Kościoła, którym jest Wielki Post? Powiedzmy najpierw rzecz oczywistą: Wielki Post przygotowuje nas do przeżycia Paschy. Sam w sobie bez tego kulminacyjnego wydarzenia zbawczego byłby niezrozumiały. Podobnie jak krzyż bez zmartwychwstania pozostaje tylko narzędziem męki i hańby.

Sobór Watykański II w Konstytucji o liturgii, mówiąc o Wielkim Poście, podkreśla dwa zasadnicze nurty tego czasu. Są nimi Sakrament Chrztu i Pokuta. I mimo, że te dwa wymiary powinny odgrywać fundamentalną rolę w życiu chrześcijanina, to jednak z żalem musimy przyznać, że są one przez nas zapomniane.

Chrzest jak “Sakrament-Brama” wprowadza nas w życie Trójjedynego Boga i zakorzenia nas w Kościele. Bez przepracowania treści tego sakramentu w życiu dojrzałym chrześcijanina, trudno jest mówić o świadomym praktykowaniu wiary. Natomiast samo pojęcie pokuty, nie mówiąc już o czynach pokutnych, budzi w nas negatywne skojarzenia. Taką reakcję promuje w nas współczesna mentalność świata, której zasadniczym motywem jest przeżycie przyjemności, nawet, jeżeli ona w swoich skutkach degraduje i dezintegruje człowieka. Powróćmy do tematu głównego naszego artykułu.

.

Okres Wielkiego Postu rozpoczynamy w Środę Popielcową i kończymy Mszą Wieczerzy Pańskiej. W środę, która jest dniem postu, inicjującą czas czterdziestu dni przygotowania do Paschy posypuje się głowy popiołem. Obrzęd ten swoimi korzeniami sięga starożytnego zwyczaju, w czasie którego nawróceni grzesznicy poddawali się kanonicznej pokucie. Sam znak naznaczenia głowy popiołem oznacza uznanie swojej ułomności, słabości i śmiertelności, przyzywającej Bożego miłosierdzia. Tu, w Chicago, mieszkańcy mogą zauważyć w tym dniu wiele osób, na których czołach został namalowany popiołem znak Krzyża. Jednak musimy pamiętać, że zewnętrznemu symbolowi musi towarzyszyć wewnętrzna postawa pokutna, której najgłębszym wyrazem jest pragnienie metanoi, czyli nawrócenia. Jednak zaznaczmy, że owo nawrócenie nie dotyczy tylko moralnego aspektu życia, ale obejmuje całego człowieka, który w centrum swojej życiowej aktywności odnajduje osobę Chrystusa i Jego miłość. Na ten, udzielający się dar miłości, człowiek pragnie odpowiadać całym sercem, ponieważ czuje się kochanym. W konsekwencji oznacza to, iż chrześcijanin nie nawraca się jednorazowo, ale wchodzi w proces nawrócenia, u którego podstaw znajdują się słowa Chrystusa proklamowane w Wielką Środę: “Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Mk1, 15). W tę dynamikę nawracania się, która leży w centrum wielkopostnych ćwiczeń, człowiek został wprowadzony przez Sakrament Chrztu Świętego. W tym pierwszym Sakramencie chrześcijanin umarł dla grzechu i narodził się do życia wraz z zmartwychwstałym Chrystusem. Możemy zatem śmiało powiedzieć, że metanoia, czyli nawracanie się, jest świadomym podjęciem współpracy z Bogiem, który pragnie przywrócić nam wolność Dzieci Bożych stworzonych z miłości na Jego obraz i podobieństwo.

Środa Popielcowa wprowadza nas też, poprzez zewnętrzny znak posypania głów popiołem, w podjęcie dzieł pokutnych. Wymieńmy zasadnicze: post, modlitwa, miłosierdzie.

.

Według aktualnego prawa kościelnego post obowiązuje nas w Środę Popielcową i w Wielki Piątek oraz wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych we wszystkie piątki. Jaki jest sens tej praktyki? Jak powiada jeden z teologów: “Post pozwala nam zabliźnić rany zadane godności naszej natury przez nieumiarkowanie lekarstwem zdrowej abstynencji w wielu dziedzinach”. Inaczej mówiąc, chrześcijanin podejmuje walkę z grzechem za pomocą umartwienia po to, aby umożliwić Bogu odnowienie go przez Paschę Chrystusa, aby uczynić się dyspozycyjnym wobec działania Boga.

.

Naśladując Chrystusa trwającego w nieustannej relacji ze swoim Ojcem, chrześcijanin szczególnie w czasie Wielkiego Postu poświęca się wytrwałej i intensywnej modlitwie. W jedności ze swoim Zbawcą pragnie na wzór modlitwy z Ogrójca zawierzyć się woli Ojca. Ta cecha modlitwy jest niezwykle istotna. Jest ona wyrazem “duchowej ofiary”. Wskazuje na to, że chrześcijanin nie poszukuje już siebie, ale zgadza się na wypełnienie się w jego życiu zamysłu Boga.

.

Liturgia wielkopostna mówi o “gorliwym oddaniu się dziełom miłosierdzia” i o “poskramianiu pychy i otwieraniu serc na potrzeby biednych”. Możemy powiedzieć, że nawracanie się implikuje zwrócenie się ku bliźnim, ponieważ nie ma autentycznego przemieniania się bez wypełnienia prawa miłości.

.

Na koniec chciałbym zachęcić czytelników, aby na tegoroczny Wielki Post spojrzeli trochę inaczej, a mianowicie z perspektywy Ukrzyżowanej Miłości. Bóg w swoim Synu do końca nas umiłował. To ukochanie człowieka kosztowało Chrystusa haniebną śmierć. Konając na krzyżu Jezus wypowiada testamentalne słowo PRAGNĘ. Ono określa Serce Boga, spragnionego wzajemności człowieczej miłości. Jeżeli więc nie wzruszy nas miłość Boga, to na pewno nie dokona tego prawo nałożone przez Kościół. I w ostateczności może się okazać, że kolejny Wielki Post stał się przegapioną okazją spotkania się z jedyną Miłością człowieczego serca.

Czy tego pragniesz w kontekście wieczności?