Przejdź do treści
Z Grodu Kingi
Przejdź do stopki

Z historii Starego Sącza

Treść


.
Jubileuszowy Rok 750-lecia
Z HISTORII STAREGO SĄCZA
.
Niewiele zachowało się autentycznych dokumentów z dziejów naszego miasta. Podczas prac remontowych w wieży kościoła parafialnego znaleziono jedynie dwa pozostawione przez naszych przodków rękopisy. Udostępnił je gazetce ks.prałat Alfred Kurek.
Jeden, zatytułowany “Zacni Potomkowie” nosi datę 1 sierpnia 1815 roku, a drugi, trochę późniejszy, podający informacje końcowe z roku 1869 zatytułowano: “Wiadomość dla przyszłości”. Oba opieczętowane lakowymi pieczęciami, ku wiecznej pamięci, zostały podpisane przez ówczesnych księży: prefekta i proboszcza, burmistrzów miasta, pisarza magistratu, komornika granicznego i syndyka miejscowego a nawet notariusza. Dla ułatwienia czytającym przepisaliśmy oba teksty zachowując wiernie ich treść i autentyczną pisownię. W bieżącym numerze gazetki zamieszczamy pierwszy z nich, a w kwietniowej umieścimy drugi.
.
       
.
ZACNI POTOMKOWIE!
.
Poprzednicy nasi - niestety! - nie zostawili nam żadnego pamiętnika historyi miasta tutejszego; - w klasztorze Zakonnic przed dwoma laty obijano Wieżę i Krzyż ustawiano, to samo uczyniono w Roku bieżącym w parafialnym kościele, lecz w obu wierzchnich kopułach rozbieranych nic cale nie znaleziono. - dlaczego to tylko co z tradycji i własnego przekonania nam wiadomo ukochanym następcom naszym udzielamy:
  1. Miasto Stary Sandecz z Przedmieściem Cyganowice zwanym jest wolne królewskie, w swych Zakreślonych granicach rządzi się prawem powszechnem i własnym Magistratem. Przed wiekami ludność iego zapowietrzona wyginęła - osiedli nowi mieszkańcy którzy na nowo miasto założyli i liche domy z drzewa wystawili, w Roku 1795-tym dnia 25 kwietnia przez pożar ognia, w następnym 1796-tym przez gradobicie zupełnie zniszczone zostało. Mieszkańcy zdobyli kamienia w miejskiej górze i po większej części wymurowali domy swoie, w których ogółem 450 Numerów - Dwa Tysiące pięćset sześćdziesiąt cztery dusz mieszka - utrzymują się z gruntu i rękodzieł tudzież handlu małego. -
  2. W Roku Pańskim 812-tym pokazał się na przestrzeni Niebieskiej Kometa od Dziewięciu wieków niesłyszany - obiegał przez lato i jesień od wschodu ku zachodowi; jądro jego przezroczyste a ogon zbyt daleko rzucający. Materyę zdawał się mieć jeszcze wodnistą i niezbyt doyrzałą planetą - w późny ... wzniósł się za wysoko i niknołwszy w odległości - sprawił powszechne zdumienie i dotąd trwaiące dyskusye.
  3. W Roku 1813 dnia 25 augusta ciągle dni kilka i nocy rzęsiste trwały deszcze, wstrzęsła się Ziemia - a powódź wszelakich rzek nad zwyczajna i nigdy niepamiętna nadbrzeżne miasta wsie i ludzi potopiła. Poprad i Dunajec zbliżył się pod miasto i zalał niwy - część budynków na Kamieńcu zwanych z składem soli. 20 tysięcy cetnarów z połową mostu zabrał, inne rzeki zmieniły koryta, zasypały nurty, brzegi rozszerzyły - całą dawną postać nadbrzeżną odmieniły, sprawiły szkody do opisania i oszacowania niepodobne - ludzie naydawnieysi i historya temu co zaszło nic podobnego nie wystawia. -
  4. Rządzi nam nayłaskawiey Franciszek I Cesarz austryacki - prezidium krajowe w Lwowie i Szef Cyrkołu JW.Starosta Schotte. Proboszczem miejscowym jest Szanowny Officyał i kanonik ks.Bajer.
  5. Pieniądze wtych krajach Ces.Austryackich dla nieustających wojen kursują papierowe, wprzód zwane Bankozelle, których ogromna liczba 1,060,798,759 złotych reńskich wynosiła, a gdy Dukat temi papierami po 50 i 70 złotych był kupowany, tedy na dniu 15-tym marca 1811 powszechna nastąpiła wurzędzie wtym dniu publikowana redukcya Bankoterli na rewersa wykupujące czyli na walutę wiedeńską z tym skutkiem że 4 części papierowe zniszczono i umorzono a piątą część ich walutą wiedeńską nazwano i za tamte zniesione nowe papiery dobrą monetą wystawiąiące z prasy drukarskiej wydano - lecz tą redukcją niezrównano papiery z brzęczącą monetą, gdyż dukat kupując trzeba papierami zapłacić 15 ZReń: czyli 60 złopol. Artykuły żywności zdrożały. Korzec pszenicy 36, żyta 28, jęczmienia 25, owsa 10 ZłoReń na dzisiejszych targach dostać można.
  6. W Roku 812 Konwent Zakonnic tutejszych otrzymał Nowicyat i Instytut Eduakcyi Młodzieży - zaś Konwent Oyców Minorytów tutejszy w tym roku Nadwornym Dekretem został skasowany i na skład soli skarbowey obrócony - przez Xięża Gwardyan x.Sommer i Skopek pozostali, i do Konwentu w Krośnie inkorporowani są.
  7. W Roku 1789 rozpoczęła się Rewolucya w Francyi - milion przeszło ludności i Król Ludwik 16 stał się iey ofiarą - zaprowadzono tam Rząd Republikański - woyna od zachodu zagroziła południowi i północy - powstał na czele Francyi korsykanin Napoleon Bonaparte Żołnierz wswey sztuce naydoskonalszy, miotał ogień po Europie i Azyi; pod siłą oręża iego uległy Włochy, Hiszpanie, Niemcy, Prusacy i Rosya. W Roku 812-tym pociągnął aż do miasta Moskwy, przed którego napadem z rozkazu Rządu spalone zostało - niemiał schronienia przed porą zimną - mrozy nadzwyczajne, głód i przegrana nad Bereziną zniszczyła to wojsko Światu grożące - oparł się nad Elbą w Roku 813-tym lecz pod Lipskiem przez sprzymierzone Mocarstwa Austryą Rosyą i Prusy pobity, gdzie xiąże Józef Poniatowski odwrót iego woyska zasłaniający w Elsterze utonął, stoczył ieszcze krwawe woyny w Francyi, których skutkiem było wzięcie Paryża, powrót Króla Ludwika 18 na tron a wygnanie iego na wyspę Elbę, zkąd przy ukończeniu generalnego Kongresu Wiedeńskiego w Roku 815-tym powrócił na nowo Cesarz Francuzów wywołany posunął z woyskiem ku Bruxelli, tam dnia 15. 16 i 17 Czerwca 815-tym był szczęśliwy, lecz przez woyska dnia 18-tego do ucieczki przymuszony przez abdykacyą korony na rzecz Syna Napoleona II. Awanturę życia swego w historyi ieszcze nie znaną zakończył.
Wam Potomki pomyślność doczesna, nam spoczynek wieczny
w Starym Sączu dnia 1. Sierpnia 815.
Szymon Piasecki                                                        Walenty Świetliński
Ces.Królewski Komornik graniczny                               Burmistrz mieyscowy
Sandecki i Syndyk mieyscowy - Wincenty Reszkiewicz
Jakub Węgrzeński - Pisarz Magistratualny
310347