Pieta watykańska

.

Wielki Post to czas rozważania Męki Pańskiej. Nieodłączną postacią przy rozważaniu męki jest Maryja, współcierpiąca z Synem. “Obok krzyża stała Matka Jego” Cierpienie i boleść Matki Bożej przedstawiają artyści w różny sposób. Maryja z sercem przebitym mieczem, albo z sercem przebitym siedmioma mieczami, (w myśl przepowiedni Symeona) lub stojącą pod krzyżem. Najwymowniejszy jest obraz przedstawiający Maryję, trzymającą martwe ciało Jezusa na kolanach. Takie przedstawienie nazywamy “PIETA” co oznacza miłosierdzie i żal. Najsłynniejsza rzeźba świata tego rodzaju znajduje się w Bazylice Świętego Piotra w Rzymie. Pieta watykańska, najpiękniejsza rzeźba w Bazylice, jest dziełem Michała Anioła. Artysta, gdy zaczynał rzeźbę w 1498 roku miał 23 lata. Wykonywał ją na zamówienie francuskiego kardynała Jeana de Bilberesa, legata papieża Aleksandra VI na dworze Karola VIII. Kardynał wymagał w kontrakcie stworzenia “najpiękniejszego dzieła w marmurze”. Michał Anioł wspaniale wywiązał się z powierzonego mu zadania. Dzieło ukończył w 1500 roku.

Pieta powstała z jednego bloku śnieżnobiałego marmuru z Carrary, który słynie z tego, że jest jednorodny, nie rozłamuje się i łatwo go modelować. Postać Maryi jest bardzo młoda i piękna. Jej twarz nie wyraża dramatu. Emanuje z niej spokój, zaduma i miłość. Nie ma na tej twarzy bólu Matki po stracie Syna - tak nieraz widocznego w dziełach innych artystów. Jest to twarz kobiety całkowicie ufającej Bogu. Niektórzy artyści początkowo zarzucali twórcy, że twarz Maryi jest zbyt młoda jak na matkę trzydziestoletniego mężczyzny. Wtedy Michał Anioł uzasadniał swoją koncepcję racjami teologicznymi. Przedstawiając piękne, gładkie oblicze Matki Bożej, pragnął odzwierciedlić Jej czystość. Ostatecznie więc uznano, że dzieło przesycone jest boskością. Na postaci Chrystusa

Pieta początkowo została umieszczona w kaplicy św.Petronelli w Bazylice Świętego Piotra w Rzymie, a potem przeniesiona do Capella della Febre. W 1626 roku ustawiono ją w kaplicy, przy wejściu do Bazyliki po prawej stronie, gdzie znajduje się w chwili obecnej. W 1972 roku z grupy osób odwiedzających Bazylikę wyskoczył młody człowiek i krzycząc “To ja jestem Chrystusem”, zamachnął się młotem na rzeźbę. Zanim go obezwładniono, odłupał rękę Maryi i uszkodził Jej twarz. Konserwatorzy mieli dużo pracy, by przywrócić arcydziełu dawną świetność. Najwierniejszą kopię rzeźby, według której zrekonstruowano twarz, odnaleziono w Polsce, w poznańskim kościele Matki Boskiej Bolesnej. Dzięki umiejętnościom konserwatorskim można nadal podziwiać Pietę. Chroniona jest teraz przez pancerną szybę.

Opracował ks.Paweł Tyrawski

na podstawie relacji Inter. Wacława Wasilewskiego