Spotkanie z przeszłością
Treść
.
Spotkanie z przeszłością
„Przeszłość, jest to dziś - tylko cokolwiek dalej” - pisał poeta, a Papież Polak, w nawiązaniu do tego przesłania uczył, że zginie naród, który nie zna swojej przeszłości i jej nie szanuje.
Pomaga to zrozumieć szkoła, która daje korzenie i skrzydła swoim wychowankom.
Nauczyciele przypominają, że: „zawsze z tej samej życiodajnej strugi czerpiemy napój, co pragnienie gasi”.
„Ale nie jesteśmy, by spożywać urok świata, tylko po to, by go tworzyć i przetaczać przez czasy jak skałę złotą”.
Uczynić to mogą ludzie mądrzy i sercem kochający swój kraj obywatele.
Stary Sącz był zawsze kuźnią mądrych nauczycieli, znanym w Polsce gniazdem pedagogicznym, stąd wyszło przez dziesiątki lat tysiące pasjonatów swojego zawodu, którzy rozumieli że: „Takie będą Rzeczpospolite, jakie ich młodzieży chowanie”.
Refleksję tę obudziła 110 rocznica powstania Związku Nauczycielstwa Polskiego wpisanego w dzieje naszego miasta. Minął listopad, dzień zadumy nad przemijaniem i tymi, którzy odeszli, dlatego, jako pierwsze kartki z naszej historii proponujemy Państwu pochylenie się nad tajnym nauczaniem, dramatycznym i bohaterskim rozdziałem historii miasta.
Stary Sącz w okresie niewoli hitlerowskiej stał się ważnym ośrodkiem tajnej oświaty, szczególnie w zakresie szkoły średniej. Już w 1940 r. powstała koncepcja zorganizowania różnych klas gimnazjalnych i prowadzenia nauki według obowiązujących przedwojennych programów szkolnych.
.
Izabela Molewicz
.
W skład grona pedagogicznego, któremu przewodniczył dyrektor Ignacy Kwieciński, wchodzili: Maria Fedak, Władysław Misiaczek, Izabela Molewicz, Zofia Oleksy, Irena Tatorowicz-Januszowa, Feliks Rapf, Kazimierz Turkiewicz, ks.Jan Niedojadło, ks.Jan Odziomek.
Wincenty Spiechowicz - jeden z najwybitniejszych na Sądecczyźnie działaczy tajnego nauczania objął kierownictwo Rady Głównej Opiekuńczej i działał w niej z Antonim Kempą i Janiną Otto.
Nauka odbywała się systematycznie, z tym, że każdorazowo ustalano terminy i miejsca spotkań. Były to mieszkania Cesarczyków, Głodów, Gondków, Herów, Koronów z ul.Morawskiego, Jodłowskich, Kościółków, Wojciecha Molewicza z ul.Sobieskiego (ojca Izy Molewicz), Mrówków i Starczewskich z ul.Zjednoczenia, Palmowskich z ul.Staszica, Paszkiewiczów z ul.Morawskiego, Ziębów z ul.Wiejskiej, Świątków z ul.Węgierskiej, Spiechowiczów, Kubowiczów, Oleksych. Oprócz tych punktów była tzw. „cieplarnia” w ogrodzie Rady Głównej Opiekuńczej za budynkiem szkolnym.
Komisje egzaminacyjne działały okresowo. Dla usprawnienia procesu nauczania, młodzież klas starszych, licealnych uczyła młodzież młodszą. Byli to: Maria Her, Janina Gryźlak, Eugeniusz Kubowicz, Marian Starczewski, Weronika Kolasa i Elżbieta Kołdras z Moszczenicy.
Pierwsza matura na terenie Starego Sącza odbyła się 16 maja 1941 r. w domu państwa Głodów przy ul.Wiejskiej (obecnie ul.Partyzantów 1). Absolwentami byli: Czesław Essen ze Starego Sącza oraz Lidia Maria Pretsch z Łowicza, czasowo mieszkająca w Starym Sączu.
W skład Komisji Egzaminacyjnej wchodzili: dyrektor Ignacy Kwieciński (przewodniczący), Maria Fedak, Izabela Molewicz, Feliks Rapf i ks.Antoni Odziomek.
Dalsze egzaminy dojrzałości odbywały się okresowo tak, że ze środowiska Starego Sącza egzaminy dojrzałości do chwili wyzwolenia złożyło 41 osób.
Ostatni egzamin maturalny odbył się 23 lutego 1945 r. po wyzwoleniu.
Statystycznie liczba uczącej się młodzieży w tajnym nauczaniu na Sądecczyźnie przedstawia się następująco:
I - IV klasę gimnazjalną ukończyło 1528 osób
I klasę licealną ukończyło 162 osoby
Egzamin dojrzałości zdało 166 osób
Razem 1856 osób.
Pełna dokumentacja z tajnego nauczania została przekazana do Inspektoratu Oświaty w Nowym Sączu.
Ośmiu nauczycieli starosądeckich szkół zginęło w hitlerowskich obozach zagłady. Byli to: Marian Kosiński, Stanisław Olsiewicz, Franciszek Przybołowicz, Wincenty Rejowski, Józef Śliwa, Władysław Skoczeń, Franciszek Świebocki, Eugeniusz Zieliński.
Niech to wspomnienie będzie hołdem złożonym ich pamięci.
W imieniu Zarządu Oddziałowej Sekcji Emerytów i Rencistów
Związku Nauczycielstwa Polskiego w Starym Sączu
W skład grona pedagogicznego, któremu przewodniczył dyrektor Ignacy Kwieciński, wchodzili: Maria Fedak, Władysław Misiaczek, Izabela Molewicz, Zofia Oleksy, Irena Tatorowicz-Januszowa, Feliks Rapf, Kazimierz Turkiewicz, ks.Jan Niedojadło, ks.Jan Odziomek.
Wincenty Spiechowicz - jeden z najwybitniejszych na Sądecczyźnie działaczy tajnego nauczania objął kierownictwo Rady Głównej Opiekuńczej i działał w niej z Antonim Kempą i Janiną Otto.
Nauka odbywała się systematycznie, z tym, że każdorazowo ustalano terminy i miejsca spotkań. Były to mieszkania Cesarczyków, Głodów, Gondków, Herów, Koronów z ul.Morawskiego, Jodłowskich, Kościółków, Wojciecha Molewicza z ul.Sobieskiego (ojca Izy Molewicz), Mrówków i Starczewskich z ul.Zjednoczenia, Palmowskich z ul.Staszica, Paszkiewiczów z ul.Morawskiego, Ziębów z ul.Wiejskiej, Świątków z ul.Węgierskiej, Spiechowiczów, Kubowiczów, Oleksych. Oprócz tych punktów była tzw. „cieplarnia” w ogrodzie Rady Głównej Opiekuńczej za budynkiem szkolnym.
Komisje egzaminacyjne działały okresowo. Dla usprawnienia procesu nauczania, młodzież klas starszych, licealnych uczyła młodzież młodszą. Byli to: Maria Her, Janina Gryźlak, Eugeniusz Kubowicz, Marian Starczewski, Weronika Kolasa i Elżbieta Kołdras z Moszczenicy.
Pierwsza matura na terenie Starego Sącza odbyła się 16 maja 1941 r. w domu państwa Głodów przy ul.Wiejskiej (obecnie ul.Partyzantów 1). Absolwentami byli: Czesław Essen ze Starego Sącza oraz Lidia Maria Pretsch z Łowicza, czasowo mieszkająca w Starym Sączu.
W skład Komisji Egzaminacyjnej wchodzili: dyrektor Ignacy Kwieciński (przewodniczący), Maria Fedak, Izabela Molewicz, Feliks Rapf i ks.Antoni Odziomek.
Dalsze egzaminy dojrzałości odbywały się okresowo tak, że ze środowiska Starego Sącza egzaminy dojrzałości do chwili wyzwolenia złożyło 41 osób.
Ostatni egzamin maturalny odbył się 23 lutego 1945 r. po wyzwoleniu.
Statystycznie liczba uczącej się młodzieży w tajnym nauczaniu na Sądecczyźnie przedstawia się następująco:
I - IV klasę gimnazjalną ukończyło 1528 osób
I klasę licealną ukończyło 162 osoby
Egzamin dojrzałości zdało 166 osób
Razem 1856 osób.
Pełna dokumentacja z tajnego nauczania została przekazana do Inspektoratu Oświaty w Nowym Sączu.
Ośmiu nauczycieli starosądeckich szkół zginęło w hitlerowskich obozach zagłady. Byli to: Marian Kosiński, Stanisław Olsiewicz, Franciszek Przybołowicz, Wincenty Rejowski, Józef Śliwa, Władysław Skoczeń, Franciszek Świebocki, Eugeniusz Zieliński.
Niech to wspomnienie będzie hołdem złożonym ich pamięci.
W imieniu Zarządu Oddziałowej Sekcji Emerytów i Rencistów
Związku Nauczycielstwa Polskiego w Starym Sączu
Antonina Kucia