Beatyfikacja o.Stanisława Papczyńskiego

1. Stanisław Papczyński był wybitnym humanistą. Zdobył gruntowne wykształcenie ogólne, obejmujące mądrość starożytną, średniowieczną i nowożytną. Po ukończeniu szkoły parafialnej w Podegrodziu i Nowym Sączu studiował w kolegiach jezuickich w Jarosławiu, Lwowie i Rawie Mazowieckiej, u pijarów w Podolińcu i u reformatów w Warszawie. Przeszedł przez wszystkie klasy szkoły średniej, obejmującej trzy klasy gramatyki, poetykę i retorykę. Studiował filozofię i teologię. Zapoznał się z myślą filozofów greckich i rzymskich, badał pisma starożytnych teoretyków wymowy, historyków, pisarzy, poetów. Zagłębiał się w dzieła Ojców Kościoła, znanych teologów i dzieła humanistów XVI i XVII wieku.

2. Ojciec Papczyński był wykładowcą retoryki. Eugeniusz Jarra, badacz dziejów polskiej myśli społecznej i tłumacz pism o. Papczyńskiego “wydziwić się nie może”, że profesor Wilhelm Bruchnalski w swojej “nadzwyczaj sumiennej pracy” pt. Rozwój wymowy w Polsce nie uwzględnił twórczości Stanisława Papczyńskiego. Tymczasem jest on autorem znanego w XVII w. podręcznika retoryki pt. Prodromus reginae artium (Poprzednik królowej sztuk). Musiał to być cenny podręcznik, skoro już w następnym roku pojawiło się wydanie drugie, a wkrótce trzecie i czwarte.

3. Stanisław Papczyński był pisarzem i poetą. Pisał w języku łacińskim i władał nim z finezją. Poruszał się swobodnie w takich dziedzinach, jak filozofia, teologia ascetyczna, mistyka, etyka, retoryka, historia, polityka, nawet batalistyka. Odznaczał się wielką sumiennością w pracy pisarskiej, cytował wiernie i starannie przeróżnych autorów, a znał ich ogromną ilość. Potrafił przy tym być krytyczny i umiał zajmować własne stanowisko. W sądach bezstronny, delikatny, taktowny, posługiwał się czasem tak potężną bronią jak ironia, jeśli wymagała tego potrzeba. Jego pisma są przeniknięte wielkim duchem patriotyzmu.

4. Ojciec Papczyński był zdolnym mówcą. Pozostawił szereg kazań, które o tym świadczą. Powierzono mu zresztą stanowisko kaznodziei w Warszawie, zapraszano do dominikanów z okazji rocznicy św. Tomasza z Akwinu, gdzie mówił w obecności “wielu mężów wybitnej wiedzy”. Napisał też panegiryk na powitanie króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego po jego elekcji w 1669 r.

5. Ojciec Papczyński był żarliwym duszpasterzem. Nazwano go “Apostołem Mazowsza”. Teren jego wędrówek apostolskich był rozległy. Działał jako duszpasterz w parafiach położonych w okolicach pierwszych mariańskich klasztorów w Puszczy Korabiewskiej i w Nowej Jerozolimie (dziś Puszcza Mariańska i Góra Kalwaria), pomagał proboszczom w głoszeniu słowa Bożego i w innych pracach, nawet w budowie świątyń. Znano go w Wistkitkach, Mszczonowie, w Starej Rawie, Czersku, Jeruzalu, Chojnacie, Studziennej, Jasieńcu, Lewiczynie, w Warszawie i w wielu innych miejscowościach ówczesnych diecezji: poznańskiej, krakowskiej i chełmskiej.

6. Ojciec Papczyński był cenionym kierownikiem sumień. Już jako kaznodzieja i pisarz zasiewał ziarno Boże w dusze ludzkie. Posługi swej dopełniał poprzez katechizację i słuchanie spowiedzi. Musiał to być wybitny spowiednik, skoro do jego konfesjonału garnęli się prałaci, biskupi i senatorowie. Jednym z tych senatorów był późniejszy król Jan III Sobieski. W dawnym archiwum marianów zachowały się listy króla Sobieskiego do o. Papczyńskiego (później zaginęły), prawdopodobnie w sprawach duchowych, a więc i po elekcji był jego kierownikiem duchowym. Również stałym jego penitentem był nuncjusz papieski Antoni Pignatelli - późniejszy papież Innocenty XII.

7. Ojca Stanisława nazwano teologiem króla Jana III Sobieskiego. Choć nazwa ta oznacza w zasadzie funkcję kapelana, a takim o. Papczyński oficjalnie nie był przy boku króla, posiadał niewątpliwie głęboką wiedzę teologiczną, o czym może świadczyć jego dziełko pt. Templum Dei Mysticum (Mistyczna Świątynia Boża). Jest to jeden z pierwszych podręczników szkoły doskonałości chrześcijańskiej dla ludzi świeckich.

Wielką głębią teologiczną odznaczają się zbiory jego rozważań pasyjnych: Orator Crucifixus (Ukrzyżowany Kaznodzieja) i Christus Patiens (Chrystus cierpiący). Jest autorem takich pism teologicznych - dziś niestety uznanych za zaginione - jak: Institutiones beatae vitae, Spiritualia, De distracta oratione, Sol Theologorum, Theologia moralis.

8. Ojciec Papczyński był również ascetą i mistykiem. Rozczytywał się w dziełach twórców i reformatorów życia zakonnego, wielkich mistyków i pisarzy ascetycznych. Sam doszedł do głębokiego zjednoczenia z Bogiem i prowadził wielu po ścieżkach doskonałości. Był kierownikiem duchowym sióstr dominikanek w Nowej Jerozolimie. Na użytek swego zgromadzenia zakonnego napisał regułę zatytułowaną Norma vitae (Reguła życia).

9. Najbardziej trwałym dziełem o.Stanisława Papczyńskiego jest założone Zgromadzenie Księży Marianów. Był to nie lada wyczyn na tamte czasy. Przecież marianie są pierwszym zakonem męskim założonym w Polsce przedrozbiorowej. A konkurencja była duża. Mieliśmy już benedyktynów, cystersów, kamedułów, kartuzów, dominikanów, franciszkanów, kapucynów, bernardynów, reformatów, karmelitów, paulinów, bazylianów, jezuitów, pijarów i wiele innych zakonów spełniających właściwe im zadania. I wreszcie pojawili się marianie: nie przybysze, nie obcy, lecz wywodzący się z rodzimego środowiska i założeni przez Polaka. Poza świętością życia jest to największy tytuł do chwały dla o. Stanisława Papczyńskiego.